Gökbilimciler, patlamanın merkezinde bir nötron yıldızının işaretlerini tespit etti. Bu, süpernova patlamalarının ardında neler olduğunu anlamak için önemli bir adım.
James Webb Uzay Teleskobu, tarihteki en ünlü süpernova patlamalarından birine ilişkin gizemi çözdü. Gökbilimciler, bir galaksideki patlamanın çekirdeğinde gizlenen aşırı yoğun bir 'nötron yıldızının' işaretlerini tespit etti. Bu, modern astrofizikte devrim yaratan bir süpernovayla 37 yıl önce bu hafta Dünya'ya ulaştı.
Ancak süpernova 1987A hakkında bilinmeyen bir şey vardı: Patlamanın ardından geride ne kalmıştı? Bir kara delik mi yoksa bir nötron yıldızı mı? İrlanda'daki Maynooth Üniversitesi'nden astrofizikçi Patrick Kavanagh, "Bu, patlamadan beri aranan bir şey ve şimdi onu bulduk." diyor.
James Webb, nötron yıldızını doğrudan gözlemleyemedi çünkü yıldız, patlamadan kaynaklanan bir toz perdesinin arkasında gizlenmişti. Ancak teleskop, uzun süredir aranan ışığı tespit etti.
Süpernova 1987A, Şubat 1987'de Dünya'dan yaklaşık 50.000 parsek (160.000 ışıkyılı) uzaklıktaki Büyük Macellan Bulutu galaksisinde ortaya çıktığında bilim adamlarını şaşırttı. Birkaç saat içinde çıplak gözle görülebilecek kadar parlak 'yeni' bir yıldız parladı. Bu, teleskop çağının başlangıcında, yani 1604'ten bu yana gözlemlenen en yakın ve en parlak süpernovaydı.
Yıllar geçtikçe gökbilimciler, gaz ve toz halkalarının patlama bölgesinden dışarı doğru genişlediğini, genellikle sönükleştiğini, ancak bazen fırlatılan çeşitli materyaller çarpıştığında parlaklaştığını izledi. Orijinal yıldız patladığında geride kalan közü (Kirshner'in deyimiyle "bulunması zor bir külçe") hiç kimse fark edememişti.
Gökbilimciler diğer teleskopları kullanarak bu sonuca dair pek çok umut verici ipucu buldular, ancak hiçbiri sağlam bir sonuca ulaşamadı; bu da diğer olasılıkların hala masada olduğu anlamına geliyor.
Güçlü uzay teleskopu, Temmuz 2022'de ilk bilimsel gözlemlerinden bazılarında SN 1987A'yı dokuz saat boyunca gözlemledi. En son teknolojiye sahip iki cihazı, patlayan yıldızın kalbinde neler olup bittiğine dair benzeri görülmemiş bilgiler sağladı. Stockholm'deki KTH Kraliyet Teknoloji Enstitüsü'nde astrofizikçi olan ekip üyesi Josefin Larsson, "Veriler gerçekten mükemmel kalitede, hayal ettiğimden çok daha iyi" diyor.
Artık gökbilimciler odak noktalarını nötron yıldızını ve onun zaman içinde nasıl geliştiğini daha iyi anlamaya kaydıracaklar. Stockholm Üniversitesi'nde astrofizikçi olan baş yazar Claes Fransson ve meslektaşlarının JWST'den yeni gözlemleri var.
Nötron yıldızını teleskopla görmeye gelince, tozun daha fazlasının temizlenmesi gerekecek. Fransson şöyle diyor: "Süpernova genişledikçe, merkeze gelen ışığı engelleyen toz ve gaz giderek incelecek, böylece merkezi bölgeyi daha kolay görebileceğiz."
Kaynak: Nature
Çeviri: Elif Erbay
