Çölyak hastalığı Hakkında bilmek istediğiniz herşey!

Çölyak hastalığı, bağırsaklardaki bir bağışıklık reaksiyonu nedeniyle buğday proteini glutenin sindirim sistemindeki zararlı etkileriyle karakterize edilen bir otoimmün hastalıktır. Gluten, buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan bir protein karışımıdır. Çölyak hastalarının vücutları, gluteni sindiremez ve bağışıklık sistemi gluteni yabancı bir tehdit olarak algılar, bu da bağırsaklarda iltihaplanmaya ve hasara neden olur.

Çölyak hastalığı genetik bir yatkınlıkla ilişkilidir, yani aile üyelerinde bu hastalığa sahip olma riski daha yüksektir. Hastalık genellikle çocukluk veya erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkar, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.

ÇÖLYAK HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR ?

Çölyak hastalığının belirtileri, kişiden kişiye değişebilir ve bazen belirtiler hafif olabilir. Ancak, çölyak hastalığı genellikle sindirim sistemi üzerinde odaklanan ve vücudun başka bölgelerini de etkileyebilen bir dizi semptomla ilişkilidir. İşte çölyak hastalığının yaygın belirtileri:

• Karın Ağrısı ve Şişkinlik: Buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi gluten içeren gıdaların tüketimi bağırsaklarda iltihaplanmaya neden olabilir, bu da karın ağrısı ve şişkinliğe yol açabilir.

• İshal: Glutenin bağırsaklarda hasara neden olması, sıklıkla ishale yol açabilir.

• Kilo Kaybı: Malabsorpsiyon (besin maddelerinin yeterince emilememesi) sonucu kilo kaybı gözlenebilir.

• Halsizlik ve Yorgunluk: Nutrient emiliminde sorunlar yaşandığında, vücut enerji eksikliği yaşayabilir, bu da halsizlik ve yorgunluğa neden olabilir.

• Anemi: Glutenin bağırsaklarda hasara neden olması demir ve diğer besin maddelerinin emilimini azaltabilir, bu da anemiye yol açabilir.

• Deri Problemleri: Çölyak hastalığı bazen ciltte kaşıntı, döküntü veya dermatit herpetiformis adı verilen kabarcıklarla ilişkilendirilebilir.

• Ağız Ülserleri: Ağız içinde çıkan ülserler çölyak hastalığının belirtileri arasında yer alabilir.

• Kas ve Eklem Ağrıları: Çölyak hastalığı bazı kişilerde kas ve eklem ağrılarına neden olabilir.

• Konsantrasyon Problemleri: Bazı insanlar çölyak hastalığı semptomları nedeniyle odaklanma ve konsantrasyon sorunları yaşayabilir.

ÇÖLYAK HASTALIĞININ ÇEŞİTLERİ NELERDİR ?

Çölyak hastalığının temelinde gluten intoleransı bulunsa da, hastalığın belirli çeşitleri veya alt tipleri yoktur. Ancak, çölyak hastalığına bağlı olarak ortaya çıkabilen farklı durumlar veya komplikasyonlar vardır. İşte bu durumlar:

• Tipik Çölyak Hastalığı: Bu, çölyak hastalığının klasik belirtileri olan sindirim sistemi sorunlarını içerir. İshal, karın ağrısı, şişkinlik, kilo kaybı gibi belirtiler bu tip çölyak hastalığına işaret edebilir.

• Atipik (Tip Dışı) Çölyak Hastalığı: Bu form, geleneksel belirtiler yerine diğer organ sistemlerini etkileyebilen belirtilerle karakterizedir. Bu, anemi, kemik sağlığı sorunları, deri bozuklukları veya nörolojik sorunları içerebilir.

• Latent Çölyak Hastalığı: Bu durumda, kişi gluten tüketse bile belirtiler göstermeyebilir. Ancak, bağışıklık sistemi hala glutenle etkileşime geçer ve zamanla bağırsak hasarına neden olabilir. Bu durumda, kişi çölyak hastalığına özgü bağışıklık yanıtını taşısa da, belirtiler daha hafif veya hiç görülmeyebilir.

  Ayak parmaklarınızın şekli kişiliğinizi ele veriyor!

• Dermatit Herpetiformis: Bu, çölyak hastalığına özgü bir deri durumudur. Ciltte kaşıntılı, kızarıklıklı kabarcıklar ve döküntüler ortaya çıkabilir. Bu durum, bağırsaklarda glutenin neden olduğu bağışıklık reaksiyonlarına bağlı olarak gelişir.

• Çocuklarda Çölyak Hastalığı: Çocuklarda çölyak hastalığı genellikle karın ağrısı, ishal, kusma, kilo kaybı ve büyüme gecikmesi gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.

ÇÖLYAK HASTALIĞININ TEDAVİ YÖNTEMLERİ?

Çölyak hastalığının tek etkili tedavisi, gluten içeren gıdaları tamamen diyetten çıkarmaktır. Bu, ömür boyu devam eden bir diyet değişikliğini içerir. Gluten içeren tahılların, buğday, arpa, çavdar ve yulafın tamamen kaçınılması gerekir. Bu durumda, çölyak hastaları güvenli ve gluten içermeyen gıdalarla beslenmelidir.

Çölyak hastalığının tedavisi ve yönetimi şu adımları içerir:

• Gluten İçeren Gıdalardan Kaçınma: Çölyak hastaları, buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi gluten içeren tahılları içeren gıdalardan kaçınmalıdır. Ayrıca, buğday unu, sebzeler, meyveler, et, balık, süt ürünleri ve doğal olarak glutensiz olan tahıllar gibi gluten içermeyen alternatiflere yönelmelidir.

• Beslenme Danışmanlığı: Çölyak hastaları, bir beslenme uzmanından yardım alarak dengeli ve sağlıklı bir diyet planı oluşturmalıdır. Bu, vücutları için gerekli olan besin maddelerini alabilmelerini sağlar.

• Gluten İçermeyen Ürünlerin Seçimi: Piyasada artık birçok gluten içermeyen ürün bulunmaktadır. Bu ürünler, glutensiz unlar, makarnalar, ekmekler, bisküviler ve diğer hazır gıdaları içerir.

• Düzenli Kontroller: Çölyak hastalarının düzenli sağlık kontrolü ve takibi önemlidir. Bu, kan testleri ve diğer uygun testler aracılığıyla bağırsak sağlığının izlenmesini içerir.

• Eğitim ve Destek: Çölyak hastalarına ve ailelerine, hastalığı yönetme, etiket okuma, dışarıda yemek yerken dikkat edilmesi gereken konular gibi konularda eğitim verilmelidir. Ayrıca destek grupları veya sağlık uzmanlarından destek almak da faydalı olabilir.