Covid-19 pandemisi, pek çok hastalığın seyrini değiştirdi. Diken'den Mesude Erşan'ın haberine göre, bunlardan biri de Alzheimer. Türk Nöroloji Derneği Demans ve ve Davranış Nörolojisi Çalışma Grubu Moderatörü olan Prof. Dr. Neşe Tuncer Covid-19 pandemisinin Alzheimer’ı neden artıracağını şöyle açıklıyor: “İlk nedeni dünya genelinde pandemiye bağlı ileri yaş grubundakilerin sağlık kontrollerinin aksaması. Covid enfeksiyonunun, beyin sislenmesinde görüldüğü gibi zihinsel işlevleri etkileyebilmesi ve ileri yaşta Alzheimer’ın oluş mekanizmaları ile covidin etki mekanizmalarının (inflamasyon gibi) örtüşmesi.”
HASTALIK RİSKİNİ ARTTIRDIĞI FAKTÖRLER
Alzheimer hastalığı için bilinen risk faktörleri, ileri yaş, genetik yatkınlık, düşük eğitim düzeyi, ağır beyin travmalarına maruz kalmak, hipertansiyon, diyabet gibi aterosklerotik risk faktörlerinin kontrol altında olmaması, tedavi edilmemiş yerleşmiş depresyon. Özellikle ailede Alzheimer hastalığı, genetik yatkınlığı olanlarda erken yaşlarda başlayabiliyor. 65 yaş öncesi başlayan olguları ‘erken başlangıçlı Alzheimer’ olarak nitelendiriyoruz.
KORUNMAK İÇİN NE YAPMALI?
Kolesterolden ve hayvansal gıdalardan fakir, zeytinyağı, meyve ve sebzeler, kuruyemişler, baklagiller ve kepekli tahılları içeren Akdeniz diyetinin düşünmeyi ve hafızayı iyileştirdiği kanıtlandı.
Günlük ve yüksek dozlarda alınan alkol, uyuşturucular bilişsel işlevleri olumsuz yönde etkiler, bellek ve bunamaya ve beyin damar hastalıklarının görülmesine neden olur. Uykunun kalitesinden ve süresinin yeterli olduğundan emin olunmalı ve düzensiz uyuyanlar bilişsel fonksiyonlarının sağlıklı olmayacağını bilmeli.Sosyal aktivitelere katılmak, dostlarla zaman geçirmek, aile ziyaretleri depresyon için olduğu gibi hafıza ve bilişsel işlevlerin iyileştirilmesi için de en önemli davranışsal terapi yöntemlerinden biri.
TÜRKİYE ALZHEİMER 'E NASIL HAZIRLANMALI?
Yaşlı kabul edilen 65 ve üstü nüfus, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2016’da 6 milyon 651 bin 503 kişi iken, son beş yılda 8 milyon 245 bin 124 kişiye ulaştı. Yanı sıra erken tanı yöntemlerinin ve hastalık konusunda farkındalık arttı. Artık her unutkanlığın yaşlanmanın doğal sonucu değil, Alzheimer hastalığının bir belirtisi olabileceği bilinci de başvuru ve tanı sayılarını artırdı.
TÜRKİYE'DE DURUM
65 yaş üzerinde en sık görülen demans nedeni Alzheimer hastalığı. Dünyada demansla yaşayan 55 milyondan fazla insan olduğu tahmin ediliyor. Etkilenenlerin sayısının 2050’ye kadar 139 milyona yükseleceği hesaplanıyor. En büyük artış, düşük ve orta gelirli ülkelerde bekleniyor. Her üç saniyede, yeni bir demans hastası mevcutlara ekleniyor. Türkiye’de 700 bin Alzheimer hastasının yaşadığı hesaplansa da gerçek sayısının bundan çok daha fazla olduğunu düşünen uzmanlar var.
DÜNYA'DA HASTALIĞIN DURUMU
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünyada 55 milyondan fazla Alzheimer hastası bulunuyor ve bu sayının, her yıl yaklaşık 10 milyon yeni vaka ortaya çıkması nedeniyle 2050’de 139 milyona yükselmesi bekleniyor.Dünya genelindeki 55 milyondan fazla Alzheimer hastasına her 3,2 saniyede yeni bir kişi ekleniyor.
